Oier Lazkano testte nooit positief, maar is toch geschorst: dit zit achter het biologisch paspoort

Een paspoort dat alles bijhoudt – maar niet wat je denkt

Het biologisch paspoort is geen document dat je meeneemt op reis, maar een digitaal dossier waarin de UCI alle bloed- en urinetesten van een renner opslaat. Niet één test telt, maar het patroon dat over jaren zichtbaar wordt.

Elke renner heeft zijn eigen bloedprofiel: hoeveel hemoglobine zit er in je bloed, hoeveel jonge rode bloedcellen maak je aan, en hoe schommelen die waarden tijdens het seizoen? Zodra die waarden afwijken van wat voor jou normaal is, gaat er een rood lampje branden bij de UCI.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

De verdachte waarden van Oier Lazkano

Bij Lazkano waren die afwijkingen niet van gisteren. Volgens de UCI vertoonde zijn biologisch paspoort ‘onverklaarbare patronen’ in 2022, 2023 en 2024. Drie jaar lang dus, in de tijd dat hij voor Movistar reed (viel ook Thomas Dekker op). Geen enkele test toonde verboden middelen aan, maar de trend in zijn bloed vertelde een ander verhaal.

Zodra de software van de UCI zo’n patroon ziet, buigt een panel van drie experts zich over de data. Zij beoordelen of het te verklaren is door hoogtestage, ziekte of zware training. Als alle drie concluderen dat er geen logische verklaring is, volgt een voorlopige schorsing.

Wat de UCI precies meet

Het biologisch paspoort is gebaseerd op een paar vaste parameters. De bekendste is de OFF-score, een wiskundige formule waarin hemoglobine en reticulocyten (jonge rode bloedcellen) samenkomen:

OFF-score = Hb × 10 − 60 × √(reticulocyten%).

Klinkt ingewikkeld – en dat ís het ook – maar in simpele woorden vergelijkt deze score hoeveel zuurstof je bloed kan vervoeren en hoe snel je lichaam nieuwe cellen aanmaakt. Als iemand met zijn bloed rommelt, bijvoorbeeld met EPO of door zijn eigen bloed terug te spuiten, verandert die balans opvallend.

Het lichaam stopt tijdelijk met het aanmaken van nieuwe rode bloedcellen, en dat is zichtbaar, zelfs weken later.

Bekijk ook

Hoogleraar over gendoping en mazen in biologisch paspoort: 'Ik vrees voor bloedtransfusies' | Wieler Revue

Is wielrennen dopingvrij? Een Vlaamse hoogleraar en baas van een antidopinglaboratorium steekt zijn handen er zeker niet voor in het vuur. Over gendoping en bloedtransfusies - maar hij is ook positief gestemd. 

Geen ‘positieve test’, maar wel duidelijke sporen

Het bijzondere aan het systeem: het zoekt niet naar doping zelf, maar naar de sporen die doping achterlaat. Je kunt dus schoon testen, maar toch tegen de lamp lopen omdat je lichaam iets verraadt wat niet meer uit te wissen is.

Zoals de UCI het samenvat: de biologische markers van doping blijven langer aanwezig dan de middelen zelf. Anders gezegd: ook al is het middel al lang verdwenen, je bloed verklapt wat er is gebeurd.

Wat dit betekent voor Lazkano en het wielrennen

De zaak-Lazkano is opnieuw een voorbeeld van hoe geavanceerd de antidopingwereld inmiddels is. Waar vroeger alleen een positieve test gold als bewijs, kijkt de UCI nu naar langere trends. Dat maakt het voor renners lastiger om iets te verbergen, maar roept ook discussie op: hoe ver mag data-analyse gaan als het om iemands carrière gaat?

Voor Oier Lazkano begint nu het wachten op de uitspraak. Zijn prestaties waren - voor z'n overgang naar Red Bull-BORA-hansgrohe - indrukwekkend, maar voorlopig zegt zijn bloed meer dan al zijn uitslagen samen...