DSM-teamarts over hartproblemen bij wielrenners: 'Zelfs bij een op papier perfecte screening glippen er nog renners doorheen'

2023 was een jaar waarin veel wielrenners noodgedwongen hun fiets aan de haak moesten hangen. Zo stopte ‘voorjaarsspecialist’ Sep Vanmarcke onvrijwillig wegens hartritmestoornissen en kreeg Nathan Van Hooydonck een hartstilstand terwijl hij in de auto zat. Ook hij moest voor eigen veiligheid het besluit nemen zijn carrière per direct te beëindigen. En bij deze twee gevallen bleef het niet dit jaar. Sporten is gezond, wordt gezegd. Dat zal elke cardioloog beamen. Geldt dat dan niet voor wielrennen?

Anko Boelens legt uit hoe ze er bij team DSM-Firmenich gescreend wordt op hartproblemen bij de renners. Volgens de teamarts van het WorldTour team geeft screenen meer zekerheid, maar is het nog geen perfecte oplossing. “We zien helaas dat zelfs bij een op papier perfecte screening er nog altijd renners doorheen glippen.”

Voor een ploeg als DSM is screenen van uiterst belang en daarom bestaan er vanuit de UCI ook regels voor de medische screenings van ploegen.

“De basis van dit screeningsprogramma is het Lausanne protocol”, legt Boelens uit. “Dat bestaat uit een cardiologische vragenlijst, bloedonderzoek, er wordt geluisterd naar het hart en er wordt een rust-ecg (een hartfilmpje) afgenomen. Daarbij maak je ook één keer per jaar een echo van het hart en doe je ééns in de twee jaar een inspanningstest.”

Deze screening is verplicht; een renner die dit onderzoek niet ondergaat, is niet gerechtigd om koersen te rijden. Ploegen moeten aangeven dat ze deze cardiologische screening hebben gedaan, maar zijn niet verplicht om de resultaten te delen. De UCI kan ze dus niet altijd zelf beoordelen.

“Maar sommige sportbonden stellen aparte eisen. Zo heeft de KNWU deze screening bijvoorbeeld wat uitgekleed. Als Nederlandse renner moet je nu een vragenlijst invullen, en alleen als de antwoorden daarop aanleiding geven tot een follow-up, wordt er meer onderzoek gedaan. Een standaard-ecg zit er dus niet meer bij.”

Boelens vindt het vooral belangrijk om met zijn renners het gesprek over dit onderwerp aan te gaan. “We vragen hun goed uit of ze ook klachten hebben of hebben gehad. Daarnaast volgen we het Lausanne protocol, en dan ben je er eigenlijk voor negentig procent. En we doen dit dan ook elk jaar. Uit een inspanningstest of een echo krijgen we namelijk helemaal niet zoveel extra informatie.”

Liever te licht dan te zwaar

Een paar maanden geleden zei een Belgische cardioloog nog tegen Het Nieuwsblad dat “zoals roken een risico vormt voor longkanker, intensief duursporten een bedreiging vormt voor het hart.” Een andere cardioloog gaf aan dat we “mensen, geen luipaarden” zijn.

Loopt de sport tegen een grens aan? Putten renners zich te veel uit? Een auto is eens in de zoveel tijd aan vervanging toe, maar van het hart hebben we er maar een.

Boelens gelooft daar niet zo in. “Het is tegenwoordig eerder de trend dat je beter wat lichter kunt trainen dan heel zwaar. Dat oneindige doorbeuken en uren maken is helemaal niet meer van deze tijd. Ik ben ervan overtuigd dat als renners al vanaf jonge leeftijd goede begeleiding hebben, dat voor positieve ontwikkelingen zorgt. Dus dat ze goed gecoördineerd worden op de juiste training, voeding en voldoende rust.”

“Maar goed, het is gewoon niet zeker of topsport je hart sneller beschadigt”, gaat de teamarts verder. “Wat natuurlijk wel een logische gedachte is, is dat wanneer je aan topsport doet en er is een onderliggend hartprobleem, dat dat zich dan sneller voordoet.” Ook kaart Boelens nog aan dat nieuws tegenwoordig een stuk makkelijker tot ons komt.

“Het kan goed zijn dat er nu veel meer aandacht voor is. Ik zie de nieuwsberichten natuurlijk ook steeds vaker voorbijkomen, maar in mijn omgeving zie ik nog geen verontrustende veranderingen. Ik weet niet of het aantal incidenten ook daadwerkelijk toeneemt.”