Voorbeschouwing: Amstel Gold Race 2019

Toegegeven, de Amstel Gold Race heeft niet de status van Parijs-Roubaix, de Ronde van Vlaanderen of Luik-Bastenaken-Luik. Toch is de heuvelklassieker door het Zuid-Limburgse landschap in de afgelopen vijftig jaar uitgegroeid tot een vermaarde eendagskoers. Grote namen als Eddy Merckx, Jan Raas (vijf keer zelfs), Michael Boogerd en Philippe Gilbert prijken op de erelijst van de Amstel. 

Historie

In 1965 kwamen ploegleiders Herman Krott en Ton Vissers op het idee om een wielerkoers door het heuvelachtige zuiden van Limburg te organiseren. Bierbrouwer Amstel zag potentie in het idee en zo ontstond het Nederlandse equivalent van Luik-Bastenaken-Luik. Op 30 april 1966 vertrokken 120 renners voor een lange rit van Breda naar Meerssen. Vedettes als Jan Janssen, Raymond Poulidor en Jacques Anquetil stonden aan de start, maar geen van drieën bereikte de finish. Het was de Fransman Jean Stablinski die mocht zegevieren. 

Het jaar daarop werd de start verplaatst naar het hoofdkantoor van Amstel in Helmond. De lengte van de koers werd met honderd kilometer ingekort tot 213 km. Arie den Hartog was de beste man in koers en vereeuwigde zichzelf tot eerste Nederlandse winnaar van de Gold Race. 

Ondanks de grote belangstelling bij de eerste editie, had de Amstel Gold Race het moeilijk om grote namen te trekken. Met een grote zak geld lukte het de organisatie om in 1973 viervoudig Tourwinnaar Eddy Merckx te lokken. Ineens wilden de topcoureurs ook meedoen aan de Limburgse race. Grote namen als Freddy Maertens, Walter Godefroot en Joop Zoetemelk schreven zich in voor de Amstel. Ze werden echter allemaal overklast door één man: Jan Raas. 

De Amstel wordt niet voor niets soms de Amstel Gold Raas genoemd. De Zeeuw pakte in 1977, ‘78, ‘79, ‘80 en ‘82 de winst in de Amstel Gold Race; een record. Deze koers lag hem perfect. ‘’De Gold Race is gemaakt voor mij. Ik ben niet per se een goede klimmer, maar die venijnige heuvels in Limburg gaan me heel goed af.’’

De start van de klassieker was ondertussen verplaatst naar Heerlen. In 1991 werd Maastricht de nieuwe aankomstplaats, waarna de Limburgse hoofdstad in 1998 ook startplaats werd. Het parkoers verliep vanaf toen in z’n volledigheid door het heuvelland. Dat dit geaccidenteerde karakter van de koers de Nederlandse coureurs niet ten goede kwam, moge duidelijk zijn. In de laatste twee decennia zijn Michael Boogerd (1999) en Erik Dekker (2001) de enige twee Nederlandse winnaars. Beiden klopten Lance Armstrong in een sprint op de Maasboulevard. ‘We’ wachten dus al achttien jaar op een nieuwe Nederlandse victorie in de Amstel Gold Race. 

De laatste jaren is er maar één man die de Gold Race domineert. Philippe Gilbert heeft in de laatste tien jaar liefst vier keer gewonnen en is daarmee nog maar één overwinning verwijderd van een evenaring van Raas’ record. Aangezien Phil in topvorm blijkt te zijn - getuige zijn overwinning in Parijs-Roubaix - kan de Amstel na morgen zomaar twee recordhouders hebben. Maar daarover later meer. 

Laatste tien winnaars:

• 2009: Sergey Ivanov
• 2010: Philippe Gilbert
• 2011: Philippe Gilbert
• 2012: Enrico Gasparotto
• 2013: Roman Kreuziger
• 2014: Philippe Gilbert
• 2015: Michal Kwiatkowski
• 2016: Enrico Gasparotto
• 2017: Philippe Gilbert
• 2018: Michael Valgren

Parkoers

De AGR is een van de meest nerveuze koersen van het jaar. In Zuid-Limburg is het een kwestie van constant draaien en keren. De snelle opeenvolging van beklimmingen maakt dat iedereen voorin wil zitten, maar vanwege de vaak smalle wegen is dat nog geen sinecure. 

Sinds vorig jaar spelen die smalle wegen een nog grotere rol in de Amstel. Nadat de organisatie eerder al de finish een kilometer verlegde en de aankomst dus niet langer op de Cauberg lag, werden in 2018 een aantal smalle paadjes aan de slotronde toegevoegd. Dit allemaal om de aantrekkelijkheid van de koers te verbeteren. 

Dit jaar is de route amper aangepast. Alleen de start is verplaatst, van de Markt in Maastricht naar het Vrijthof. Vanuit daar rijdt het peloton noordwaarts richting dorpjes als Bunde en Geulle. De Slingerberg is de eerste beklimming van de dag. Via de Adsteeg, de Lange Raarberg, de Bergseweg en de Sibbergrubbe belanden de coureurs in Valkenburg en dat kan maar één ding betekenen: de Cauberg!

De Cauberg is zonder twijfel de meest iconische beklimming van Nederland. Naast de Amstel Gold Race was de Valkenburgse berg al scherprechter in zes wereldkampioenschappen, de Tour de France, de Vuelta en tal van andere wielerkoersen. In deze Amstel Gold Race moeten de renners hem driemaal beklimmen. 

Na de eerste keer Cauberg krijgt het peloton de Geulhemmerberg voor de kiezen. Even later is het de beurt aan de Heiweg, de Kalleberg, Wolfsberg, Loorberg en Schweibergerweg. Vervolgens de Camerig, de enige klim in Nederland waar je je met wat fantasie in de Alpen waant. Vier kilometer lang, ‘slechts’ 5% gemiddeld. Even later betekent de Vaalserberg het hoogste punt in koers (en überhaupt in Nederland). Via opnieuw de Camerig en Eperheide gaat het langzaamaan weer richting Valkenburg. 

De finale begint op zo’n vijftig kilometer van de finish als het drieluik Gulperberg-Kruisberg-Eyserbosweg op het programma staat. Drie enorm steile beklimmingen. De Fromberg valt dan weer mee, maar niet lang daarna draaien de renners de Engwegen in Schin op Geul in. Kenners weten: de Keutenberg! De steilste klim van Nederland, maximaal 22% en een venijnige uitloper in open landschap. Via het plateau van Gulpen komen de renners weer in Valkenburg voor een derde keer Cauberg. De laatste keer ook, want na de Geulhemmerberg en het vals plat van de Bemelerberg fietsen de coureurs zo de laatste kilometer in. De aankomst ligt in Berg-en-Terblijt, op de N590.

Favorieten

De Amstel is zo’n koers waar nooit één renner dé topfavoriet is. Maar dit jaar zijn - zeker sinds zijn prachtige overwinning in de Brabantse Pijl - alle ogen gericht op Mathieu van der Poel. De Nederlands kampioen heeft al drie overwinningen dit jaar en een aantal mooie ereplaatsen. De Amstel moet Mathieu perfect liggen vanwege al die korte, steile klimmetjes. VDP weet in elk geval al hoe winnen in Valkenburg is, want in 2016 won hij de Cauberg Cyclocross.

Maar uiteraard zijn er een hoop kapers op de kust. Julian Alaphilippe bijvoorbeeld. De Fransman verkeert in topvorm en in de Strade Bianche en Milaan-San Remo was hij al de beste. Een derde klassieker zou niet misstaan en dus zal Alaphilippe alles op alles zetten om morgen op de hoogste podiumtrede te eindigen. 

Ook Michael Matthews kunnen we tot het lijstje topfavorieten rekenen. Woensdag had ie in de Brabantse Pijl niet de laatste punch over om Van der Poel te overklassen, maar dat de Australiër in vorm is, is zeker. In 2015 werd ie Matthews al een keer derde, vier jaar later wil ie uiteraard dolgraag winnen. 

Iemand die als geen ander weet hoe het is om te winnen in Zuid-Limburg, is Philippe Gilbert. De Belg greep al vier keer naar de zege in de Amstel Gold Race en op het WK 2012 in Valkenburg was hij eveneens de sterkste. Als Phil zijn vijfde overwinning in de AGR pakt, is hij mederecordhouder. Dat is al een doel op zich, natuurlijk. Gilbert won vorige week al Parijs-Roubaix en verkeert dus in topvorm. 

De huidige wereldkampioen doet ook mee in Limburg. Alejandro Valverde beleeft echter nog niet zo’n sterk seizoen. Is het de vloek van de regenboogtrui of zat het er gewoon nog niet in dit seizoen? De heuvelklassiekers moeten uiteraard nog komen en normaal gesproken doet Valverde bij de eerste afspraak in de Amstel Gold Race gewoon mee om de prijzen.

De vorige wereldkampioen is er ook dit jaar weer bij in de Gold Race. Peter Sagan werd vorig jaar vierde in Berg-en-Terblijt. Winst in de Amstel ontbreekt echter nog op z’n palmares. Een andere ex-wereldkampioen die meedoet om de prijzen is Michal Kwiatkowski. In 2015 pakte de Pool de overwinning in de Amstel Gold Race. Een tweede winst in Limburg zou zijn eerste overwinning van dit seizoen zijn. 

Andere renners die kans maken: Maximilian Schachmann, Bauke Mollema, Greg Van Avermaet, Michael Valgren en Enrico Gasparotto.

Favorieten volgens Wieler Revue:

***** Mathieu van der Poel

**** Julian Alaphilippe, Philippe Gilbert

*** Peter Sagan, Michael Matthews, Alejandro Valverde

** Michal Kwiatkowski, Maximilian Schachmann, Michael Valgren, Alexey Lutsenko

* Matteo Trentin, Tim Wellens, Greg Van Avermaet, Jakob Fuglsang, Bauke Mollema