Vergeten renner | Het ontroerende levensverhaal van Javier Otxoa

10 juli 2000. De tiende etappe van de Tour de France dat jaar werd een verschrikkelijke dag voor een groot deel van het peloton. Het recept: 205 kilometers met 4 zware Pyreneeëncols, finish op de Hautacam, regen en een ontketende Lance Armstrong. Een dappere Bask bood moedig weerstand.

Het was al tijdens de eerste bergetappe dat Armstrong er geen misverstand over liet verstaan. Hij zou zijn tweede Tour gaan winnen en al op de eerste aankomst bergop reed hij de volledige concurrentie in de vernieling. Alleen José María Jiménez kon redelijk volgen en verloor ‘slechts’ een halve minuut, Ullrich daarentegen verloor meer dan drie minuten.

Om de etappe te winnen moest Armstrong alleen nog afrekenen met ene Javier Otxoa, een Bask die in dienst reed van de Kelme-ploeg. Otxoa had die dag al een kleine 150 kilometer in de aanval gereden. Eerst met twee anderen, later alleen.

Nu wachtte hem alleen de Hautacam nog. De ijskoude regen sloeg Otxoa om de oren en Armstrong maakte snel terrein goed. Misschien wel te snel. Op twee kilometer van de finish stond Javier zijn tweelingbroer Ricardo. Hij schreeuwde zijn broer naar boven. Het bleek net voldoende voor de etappezege, want op de finish hield Javier 42 tellen over. Het leverde hem een heroïsche etappezege op en hij mocht de bollentrui aantrekken (die verloor hij later aan Santiago Botero).

Javier en Ricardo waren tweelingbroers, ploegmaats en onafscheidelijk. Hun fysieke talent voor wielrennen hadden ze ook gemeen. Het was dus ook geen verrassing dat beide broers prof werden. Ricardo eerst bij ONCE, maar vanaf 2000 werd samen met Javier bij Kelme. Op 15 februari 2001 maakten ze, zoals zo vaak, samen een trainingsrit.

Deze dag zou het leven van Javier Otxoa nog meer tekenen dan die 10e juli in de Franse Pyreneeën, want vlak voordat de broers thuiskwamen ging het gruwelijk mis. Een automobilist zag de broers over het hoofd en reed ze beide aan. Ricardo overleed op slechts 25-jarige leeftijd en Javier ligt ruim twee maanden in coma.

Tegen de verwachtingen in ontwaakt hij, maar hij is geen schim meer van de persoon die hij voor het ongeluk was. Mentaal en vooral fysiek heeft de aanrijding haar sporen nagelaten. Maar net als op die dag naar Hautacam toonde Otxoa aan over mentale veerkracht te beschikken. Ruim twee jaar na het ongeluk begon hij weer voorzichtig met wielrennen. Niet meer als professional, maar wel als paralympisch atleet.

Als paralympisch atleet blijkt Otxoa één van de beste renners in zijn discipline te zijn. Op de Paralympische Spelen van 2004 wint hij goud op de tijdrit en zilver op de achtervolging op de baan. Op de Spelen van 2008 prolongeert hij zijn tijdritgoud. Het toont maar weer eens aan over hoeveel veerkracht Otxoa beschikt. Na het ongeluk werd er immers gevreesd voor zijn leven, nu is hij meervoudig paralympisch kampioen.

Helaas eindigt het verhaal van Javier Otxoa in diepe mineur. Vlak na zijn Paralympische titel in 2008 werd hij ziek. Na een lang ziekbed van 10 jaar blies Javier Otxoa op 24 augustus 2018, slechts een paar dagen voor zijn 44e verjaardag, zijn laatste adem uit.